Werken aan MooiNL-handreikingen op gebiedsniveau

Als inkijkje in een van de ontwerpend onderzoeken doen we hier verslag van het werkatelier van studiegebied de Baarlingerpolder bij Nationaal Park Weerribben-Wieden in Overijssel. Dit studiegebied is uitgekozen voor het MooiNL-thema ‘Iconisch landelijk gebied’ dat handelingsperspectief ontwikkelt voor het landelijk gebied nabij Natura 2000- of andere natuurgebieden.

In programma Mooi Nederland (MooiNL) is ontwerpend onderzoek de leidende methode. Voor de 8 handreikingen zijn ontwerpbureaus ingezet die deze onderzoeken begeleiden. Daarnaast heeft MooiNL allianties gevormd per thema. Zo ook bij thema Iconisch landelijk gebied, met experts van Staatsbosbeheer en het Cra tot wetenschappers van de RUG, WUR en PBL. Maar ook de regionale overheden (gemeente, provincie, waterschappen) doen mee. Eind mei hield de werkgroep van het studiegebied onder leiding van MooiNL-coördinator Diana Balster een werkatelier in Baarlingerpolder, voorafgegaand door een fietsexcursie langs een gangbaar veeteeltbedrijf en een biologische boerderij.
Balster: “programma MooiNL wil de ruimtelijke ordening in Nederland vorm geven met ruimtelijke kwaliteit. Dat betekent: met belevingswaarde, gebruikswaarde en toekomstwaarde. Binnen het thema van vandaag, iconisch landelijk gebied, doen we dat voor de zogenaamde “overgangsgebieden”. Daarmee doelen we op het landelijk gebied nabij beschermde natuurgebieden (N2000, NNN). We zoeken naar mogelijkheden waarop de natuurgebieden en de (vaak agrarische) gebieden daar omheen elkaar kunnen versterken. Met ontwerpend onderzoek gaan we na wat er wèl kan in deze overgangsgebieden. Hierbij werken we samen met drie studiegebieden: landgoed Duivenvoorde, de Baarlingerpolder en het buitengebied van Amersfoort-West. Wij willen inspiratie bieden, maar het gebiedsproces blijft nadrukkelijk in handen van de gebiedspartijen. Het eindresultaat is een handreiking met inrichtingsconcepten en instrumenten, waarin we het handelingsperspectief voor partijen in deze gebieden weergeven.”

Jorrit Noordhuizen, landschapsarchitect bij Polyfern, legt uit dat ontwerpend onderzoek een innovatieve manier is om te onderzoeken hoe het landschap eruit kan komen te zien en wat we daarbij belangrijk vinden. Noordhuizen: “De inrichtingsconcepten laten hierbij zien hoe een bepaald type landschap met een bepaald type bodem en watersysteem en een stapeling van specifieke opgaven kan worden ingericht.”
Samen met Jorne van de Water (landschapsarchitect Polyfern) en Allard van Leerdam (ecohydroloog) voert hij dit onderzoek uit voor de drie studiegebieden. “Het is geen exacte wetenschap, wel heel visueel en praktisch.”

Zo heeft Polyfern twee kaarten gemaakt van de “ruimtelijke waarden” en “ruimtelijke dynamiek” van de Baarlingerpolder en omgeving, op basis van bestaande aangeleverde informatie. Vervolgens zijn deze met een frisse blik uitgewerkt tot drie wenkende scenario’s. Balster: “Het zijn denkrichtingen die in een later stadium kunnen worden onderzocht. Streven is om voor eind 2023 een concrete handreiking beschikbaar te maken voor professionals in heel Nederland die zich bezighouden met iconisch landelijk gebied.”

Meer info Baarlingerpolder: https://npweerribbenwieden.nl/projecten/robuuste-natuur/pilot-baarlingerpolder/