Gastcolumn | 15 mei 2024 | Leestijd 3 minuten

Vanwege zijn liefde voor de Veluwe heeft Harro de Jong zijn woonplaats Rotterdam ingeruild voor een leven in Arnhem. Hier richtte hij als landschapsarchitect Buro Harro op, een ontwerpbureau gespecialiseerd in landschapsarchitectuur en stedenbouw. Hij heeft met succes meerdere projecten geleid om Arnhem beter met de Veluwe te verbinden. Op uitnodiging van MooiNL vertelt hij in zijn gastcolumn over deze projecten en schrijft hij waarom hij pleit voor een verdubbeling van het natuurgebied op de Veluwe.

Buitenplaats Koningsweg. Foto: Buro Harro.

Harro de Jong

Landschapsarchitect, oprichter en directeur van Buro Harro.

Ik ben altijd al fan geweest van de Veluwe. Boven mijn kinderbed in Rotterdam Ommoord hing geen coole poster maar een edelhertengewei. Inmiddels woon ik in Arnhem, een stad die zich ‘hoofdstad van de Veluwe’ zou kunnen noemen, maar dat gek genoeg niet doet. Het is namelijk wel de reden dat ik er ben gaan wonen – de Veluwe eindigt er achter het centraal station.

Als nieuwe bewoner van Arnhem kon ik m’n lol niet op. Het heuvelachtige landschap waar tussen lanen, beken en bossen het ene kasteeltje na het andere op-popt en de reeën, herten en zwijnen je op fietsafstand om de oren vliegen; dat is elke dag vakantie!

Toch heeft dat me nogal wat smalende lachjes opgeleverd – zeggen dat je fan bent van de Veluwe. Dat is toch iets voor fietsende boomers in te fel gekleurde jassen die eten in pannenkoekenhuizen? Ook de meeste Arnhemmers bekeken mijn enthousiasme met onbegrip. Die hadden nog nooit een wild zwijn gezien en hadden eigenlijk ook niet het idee op de Veluwe te wonen.

Harro de Jong tijdens Op pad met Vitruvius 2024.

Een Arnhemse poot op de Veluwe

Ik initieerde met mijn net opgerichte bureau meerdere projecten om Arnhem beter met de Veluwe te verbinden. Met het Bartokpark haalden we – letterlijk – een stuk Veluwe de stad in (als Mozes niet naar de berg gaat..) en andersom transformeerden we een voormalig Duits kazerneterrein in het versnipperde bosgebied ten Noorden van Arnhem in Buitenplaats Koningsweg: een culturele enclave waar gewoond, gewerkt én gerecreëerd wordt. Een Arnhemse poot op de Veluwe, naast de entree van Nationaal Park de Hoge Veluwe. Intussen lukte het om meer hekken weg te krijgen en daarmee de toegankelijkheid voor mens én dier te vergroten. We haalden de gemeente over om het afschotbeleid aan te passen en inmiddels lopen er herten, zwijnen en zelfs de wolf vrij rond.

Buitenplaats Koningsweg. Foto: Buro Harro.

Dat is gelijk mijn pleidooi voor ontwikkelingen, niet alleen op de Veluwe, maar overal (vrij naar JFK): “vraag niet wat het landschap kan doen voor jou, maar wat jij kunt doen voor het landschap.” Oftewel: niet alleen halen, ook brengen. Dus geen veldjes zomaar volplempen met  huizen, bedrijven of recreatiewoningen. Élke ontwikkeling alleen als óók het landschap in zijn geheel er beter, toegankelijker, mooier en biodiverser van wordt.

Tegelijkertijd werkten we aan een ouderwetse door Heras omhekte camping op een sublieme locatie nabij de Posbank om te toveren in wat het nu is: Buitenplaats Beekhuizen. Ook hier was het motto: hekken weg, natuur als een Veluwse deken over het terrein heen trekken. De wilde zwijnen die geweerd werden omdat ze het gazon zouden vernielen maakten we juist tot de attractie. Slapen tussen de zwijnen, op safari in eigen land! Want ik ergerde me enorm aan dezelfde mensen die nog nooit een zwijn gezien hadden maar die wél op safari op hun four wheel drive-dak hadden geslapen om de big five in de Serengheti te zien.

Buitenplaats Beekhuizen.
Buitenplaats Beekhuizen.

Dilemma

Beekhuizen is een succes. In chique safaritenten, pods en lodges sta je midden in de natuur, mensen ervaren het alsof ze in ‘het buitenland’ zijn. De harde, omheinde hap uit de Veluwe is geïntegreerd met z’n omgeving. Maar intussen worstel ik ook wel met een dilemma. Het succes is zo groot en het enthousiasme voor natuur dichtbij huis is de afgelopen jaren ook hier op de Veluwe zo toegenomen dat het best druk is geworden. Wellicht had ik wat minder m’n best moeten doen, ook bij Buitenplaats Koningsweg. Elf architectonisch hoogstaande natuurinclusieve recreatiewoningen die we initieerden – de Follies – zijn net af. Naast de ingang van Hoge Veluwe overnachten temidden van nieuwe natuur op een plek waar voorheen jaren ’80 defensiegebouwen tussen de parkeerplaatsen stonden. Wat mij betreft een voorbeeld van hoe hoogwaardige recreatie óók kan, en ook moét: iets hoogwaardigs toevoegen maar tegelijkertijd nog meer bijdragen aan doelen van een aaneengesloten, biodiversere Veluwe.

Toch hou ik een beetje m’n hart vast, want de Veluwe heeft er de voorbije jaren veel fans bij gekregen, onder meer dankzij groeiende tv-exposure (kijktip: Van Bunker naar Buitenhuis – Omroep Gelderland (gld.nl)). Tegelijkertijd denk ik dat iedereen voldoende de natuur in moet kunnen zonder ervoor in het vliegtuig te hoeven te stappen. Zolang er maar voldoende voor wordt teruggeven. Dus als bij elke kubieke meter ontwikkeling een aanzienlijke hoeveelheid natuurontwikkeling wordt verplicht – ook bij transformatie van recreatieterreinen – maken we de Veluwe gewoon 2x zo groot. Kan iedereen fan worden.

Ontdek gerelateerde artikelen en kennis

Ruimtelijke kwaliteit
Kennis

‘Op pad met Vitruvius’ 2024 in Gelderland (deel 1)

Eind april ging team MooiNL 'Op Pad met Vitruvius' langs veertien locaties in Gelderland. Samen met RO-professionals en lokale betrokkenen heeft de wandeling ons veel nieuwe inzichten opgeleverd over het waarom, wat, hoe en met wie bij het realiseren van ruimtelijke kwaliteit. Gelderlanders blijken ambitieuze doeners, die bovendien actief partners opzoeken om samen het ambitieniveau van projecten op te schroeven. “Het is dialoog én doen.”

Lees verder