Schiphol per fiets

Achtertuin

Terug naar het begin van ons onderzoek, toen we in 2019 het verwaarloosde kassengebied rond de Aalsmeerse veiling verkenden omdat we wilden weten waarom de zuidkant van Groot-Amsterdam op slot zit. Al snel ontdekten we dat de veiling niet zozeer blij is met de nabijheid van Schiphol vanwege de aan- en afvoer van bloemen – die komen vooral per vrachtwagen – maar omdat de geluidshinder ervoor zorgt dat er niet in hun achtertuin kan worden gebouwd en er dus niemand klaagt over het vrachtwagenlandschap dat in het kielzog van de bloemenhandel is ontstaan.

Dat was het startpunt naar een breder onderzoek: hoe zag de rest van de omgeving van Schiphol er eigenlijk uit? En in het verlengde daarvan: welke kansen zouden ontstaan bij de sluiting van een of meer banen?

In het wiel van Van Lohuizen

Wat wij deden noemen we, bij gebrek aan een beter woord, journalistieke planologie. En we spiegelden ons aan Van Lohuizen, de man die samen met Van Eesteren de Amsterdamse Westelijke Tuinsteden schiep en die wordt beschouwd als een van de grondleggers van de Nederlandse planologie.

Onderzoek doe je wandelend en op de fiets, vond Van Lohuizen, en je verzamelt niet alleen cijfers en kaarten, maar gebruikt ook je verbeeldingskracht en intuïtie om ‘tendenties voor de toekomst’ op het spoor te komen.

Ruimtelijk onderzoek staat of valt met kijken. Lopen en kijken, fietsen en kijken, rijden en kijken, zitten en kijken. Natuurlijk moet je ook veel praten, zowel met burgers als deskundigen, en moet je oude en nieuwe rapporten lezen, feiten opsporen en data analyseren, maar je moet steeds terug naar het gebied om te kijken. Er is maar één ruimte en die ruimte is geen tabula rasa. Alles wat er is, is er met een reden: je moet erachter komen wat die reden is. Door te zoeken en te vragen.

Zo kwamen we tot drie scenario’s voor de sluiting van start- en landingsbanen, met sluiting van de Aalsmeerbaan op nummer één. Ook verzamelden we een reeks oude en nieuwe ideeën, van een internationaal treinstation tot een bruggetje over de Ringvaart en van gecombineerde huisvesting voor migranten en jongeren tot een Schipholscheg.

Gaat dat zien!

Half juni verscheen ons boek over de omgeving van Schiphol onder de titel Leven onder het luchtruim. “Wat mij betreft is dit boek het begin van een nieuwe tijd,” zei Rijksadviseur voor de Fysieke Leefomgeving Wouter Veldhuis, die het eerste exemplaar in ontvangst nam.

Het is een wat ongewoon boek geworden, een mengeling van atlas, fotoboek, journalistiek-onderzoeksverslag, naslagwerk en reisgids. Je kunt de methode gebruiken bij ruimtelijk en journalistiek onderzoek, je kunt het boek inzetten voor ontwerpend onderzoek, maar misschien nog wel belangrijker: je kunt ermee op stap gaan, want we hebben vijf fietstochten en een wandeling uitgezet, die hier gratis te downloaden zijn.