Gastcolumn | 22 oktober 2024 | Leestijd 1 minuut

'Samenwerking tussen waterwereld en ruimtelijke ordening werpt vruchten af'

In haar gastcolumn voor het Deltaprogramma beschrijft Irene Jansen, VRO-directeur Ruimtelijk Beleid, hoe het Deltaprogramma de afgelopen jaren de samenwerking tussen ruimtelijke ordening en waterbeheer heeft bevorderd. En hoe er vanuit het kersverse ministerie van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening steeds meer de verbinding wordt gelegd met de collega's die werken aan wateropgaven, zowel bij het Rijk als bij de medeoverheden. "Het is maar goed ook dat we elkaar steeds beter vinden. Nederland staat immers voor grote uitdagingen, die we niet alleen of sectoraal kunnen oplossen."

Nederland, Tilburg 04-08-2020, Herinrichitng van de Kruidenbuurt te Tilburg, klimaatadaptatie, rumtelijke adaptatie, maatregelen zijn getroffen om wateroverlast bij hevige regenbuien te voorkomen. Er werden verlaagde zones gegraven met wadi's om water te bergen, in de bestrating werden open stenen geegd om water door de stenen in de grond te laten lopen, voornamelijk op parkeerplaatsen voor auto's, op de foto cortenstalen wandjes in verlaagde zone voor opvang water. Kinderen spelen in de groene zones. Foto: Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat.

Irene Jansen

Directeur Ruimtelijk Beleid en plv. DG Ruimtelijke Ordening ministerie van Volkshuisvesting en Ruimtelijke ordening

De komende periode wordt hard gewerkt aan een nieuwe Nota Ruimte. Dit wordt de nieuwe visie op de ruimtelijke inrichting van Nederland in 2030, 2050 en met een doorkijk naar 2100. Vooral op het gebied van water, bodem en klimaat is die doorkijk naar 2100 relevant. Het klimaat in Nederland zal er over 75 jaar anders uitzien dan nu: het wordt warmer en periodes van droogte of juist extreme buien komen vaker voor. Nederland moet daarop voorbereid zijn, onder andere door voortvarend aan de slag te gaan met een klimaatadaptieve inrichting van de ruimte in ons land. Het water- en bodemsysteem speelt daarbij een centrale rol.

Urgente opgaven

Tegelijkertijd zijn we ons er terdege van bewust dat er ook andere urgente opgaven met een duidelijke ruimteclaim zijn. Zo gaan we bijvoorbeeld een energietransitie tegemoet die gepaard gaat met een aanvullende ruimtevraag voor nieuwe energiebronnen en -infrastructuur. Daarnaast moeten we op korte en lange termijn een groot aantal nieuwe woningen realiseren om ervoor te zorgen dat iedereen nu en in de toekomst een dak boven zijn hoofd heeft. In de nieuwe Nota Ruimte komen deze en meer ruimtelijke opgaven samen, geven we richting en maken we keuzes. De samenwerking met het Deltaprogramma is hierbij bijzonder waardevol.

Concrete producten

Naast de Nota Ruimte hebben de ministeries van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening en Infrastructuur en Waterstaat ook samengewerkt aan twee concrete producten op het gebied van het klimaatadaptief inrichten van de fysieke leefomgeving: het ‘Ruimtelijk afwegingskader klimaatadaptieve gebouwde omgeving’ en de ‘Landelijke maatlat voor een groene, klimaatadaptieve gebouwde omgeving’. Voor ons als ruimtelijke ordenaars zijn dit soort instrumenten enorm behulpzaam bij het maken van ruimtelijke keuzes in samenhang met het water- en bodemsysteem.

Het Ruimtelijk afwegingskader, dat helpt om klimaatbestendige keuzes te maken over wáár nieuwbouw kan plaatsvinden, laat zien dat het grootste deel van Nederland ook in de toekomst geschikt is om te bouwen. Het kader laat ook zien dat er op sommige plekken maatregelen getroffen moeten worden om te voorkomen dat bijvoorbeeld nieuwe huiseigenaren of overheden worden opgezadeld met kosten als gevolg van (funderings)schade door bodemdaling of wateroverlast.

Ontdek gerelateerde artikelen en kennis

Ruimtelijke kwaliteit

Op naar een Nota Ruimte-Tijd

Martijn Arts is design thinker en directeur van Total Design. Martijn specialiseert zich in designmethoden voor complexe, integrale projecten zoals futures design, co-creatief en speculatief ontwerpen. Op uitnodiging van MooiNL reflecteert hij op de relatie tussen tijd en ruimte in de Nota Ruimte-in-de-maak, en op de rol die design hierbij kan spelen.

Lees verder