Column | 16 oktober 2023 | Leestijd 1 minuut

Ruimtelijke kwaliteit bij de toekomstige WK-finale

Energie & economie

Het is zondag 11 juli 2010 en Nederland staat massaal voor de tv-schermen. Het gaat nu écht gebeuren: Nederland wordt wereldkampioen! De wedstrijd moet na 90 minuten afgelopen zijn, maar Oranje en Spanje scoren niet. Het wedstrijdverloop kent u wellicht nog wel. Er komen 30 minuten extra! Dat geeft twaalf miljoen Nederlandse kijkers de kans om de frituurpan aan te zetten, de koelkast te openen en het toilet te bezoeken. Het wordt donker dus de lichten moeten aan. Iedereen vraagt tegelijk energie.

Drijvende zonnepanelen, Bomhofplas Zwolle. Foto: Edwin Walvisch.

Jan Stol

Trekker Energienetwerken

Het wonder van de 20e eeuw

Onze energiemarkt heeft niet op verlenging gerekend en er is stress in de controlekamers van onze netbeheerders. Het elektriciteitsnet moet altijd in balans zijn: iedere minuut van de dag even veel vraag als aanbod, zelfs tijdens een WK-finale. Tóch gaat alles op 11 juli 2010 goed. Iedereen krijgt een koud drankje, een warme snack, een toiletbezoek en de lichten branden. Het was onzichtbare techniek in optima forma. Iedere Nederlander beleefde deze dag anders, maar reken maar dat de netbeheerders het meest bibberden bij de gelijke stand rond minuut 90.

Het elektriciteitsnet wordt soms wel ‘het wonder van de 20e eeuw’ genoemd, waar we in ons dagelijks leven zo veel aan te danken hebben. Maar het wonder barst, kraakt en wordt gevoed door middelen die te veel CO2 uitstoten. Ruimtelijke kwaliteit is een kans bij het voegen van die barsten. Energie is dé nieuwe bovengrondse ruimtevrager en dat betekent schaken op twee borden tegelijk: besparen van CO2-uitstoot zodat ons klimaat niet te heet wordt én ervoor zorgen dat Mooi Nederland ook in het jaar 2100 een fijn land is om in te wonen, werken en recreëren.

"Reken maar dat de netbeheerders het meest bibberden bij de gelijke stand rond minuut 90."

Handreikingen voor energienetwerken op gebiedsniveau

Beide schaakpartijen moeten worden gewonnen. Vanuit Mooi Nederland zijn handreikingen gemaakt voor energienetwerken op gebiedsniveau. Drie gebiedstypologieën die inspireren hoe concepten als water en bodem sturend, stapelen van opgaven en/of clustering kunnen worden toegepast met onze energienetwerken. Deze helpen vooral collega’s die met omgevingsvisies en grote infraprojecten die gebied bepalend kunnen zijn.

Hoe integreer je deze vraagstukken in een tijd waarin nog tientallen andere ruimtelijke opgaven samenkomen in één gebied, stad of dorp? Iedere Nederlander gaat het merken en zal hier een mening over hebben. En terecht. Ruimtelijke kwaliteit betekent soms iets meer doen dan de techniek strikt vereist. Van zonnepanelen, van trafohuisjes, van hoogspanningsstations. Daarom zullen we energie in alle plannen mee moeten nemen, en andersom moet energie rekening houden met alle andere plannen.

"Vanuit Mooi Nederland streven we naar ‘betaalbaar, betrouwbaar, duurzaam en met ruimtelijke kwaliteit’."

Het oude adagium in de energiewereld is ‘betaalbaar, betrouwbaar, duurzaam’. Vanuit Mooi Nederland streven we naar ‘betaalbaar, betrouwbaar, duurzaam en met ruimtelijke kwaliteit’. Drie simpele extra woorden met een grote schuif van paradigma. De energietransitie is een verhaal van én én én, niet of of of. Laten we dat én én én-verhaal tot een succes brengen met respect voor de ruimtelijke diversiteit van Nederland. De handreikingen van Mooi Nederland bieden hier handvatten voor.

Op zondag 11 juli 2010 werden de controlekamers gered door fossiele energiecentrales die verstopt staan in de havens. Er zal een nieuwe WK-finale komen, misschien wel voor de Leeuwinnen. Die finale zal moeten draaien op windturbines, zonnepanelen, kerncentrales, batterijen en nog veel meer. Niet verstopt maar zichtbaar en dus graag mét ruimtelijke kwaliteit. De controlekamers bibberen al van de gedachte, maar de Nederlander zal blij zijn. Blij van de schone lucht, blij met de mooie leefomgeving en blij van die ene gewonnen wedstrijd.

Ontdek gerelateerde artikelen en kennis