Hugo de Jonge bezoekt bedrijventerrein Distripark Dordrecht: ‘Oog voor omgeving en duurzaamheid’

Het belang van ruimtelijke kwaliteit is hoog

Daarnaast zijn bedrijfsvestigingen onderdeel van het (stedelijk) landschap. Vaak schiet volgens deskundigen de ruimtelijke kwaliteit tekort: er is veel verharding, weinig menselijke maat, beperkte levendigheid en veel logistiek verkeer. In de ligging (vaak tussen stad en buitengebied) en de ruimtelijkheid van clusters van grootschalige bedrijfsvestigingen ligt een enorme kans voor het toevoegen van structuren die hittestress verminderen, waterberging toevoegen, gelegenheid geven voor een lunchwandeling, de bereikbaarheid per fiets verbeteren. De economische waarde wordt hand in hand hoger met een betere ecologische- en belevingswaarde. Dit is nodig, stelt Charles Aangenendt, MooiNL-coördinator Grootschalige bedrijfsvestigingen: “We willen werken aan een kwaliteit die de werknemers, omwonenden en passanten van dit soort gebieden verdienen, terwijl er ook gewoon geld moet kunnen worden verdiend.”

Door het ondersteunen van klimaatadaptatie, de energie- en mobiliteitstransitie en ook aandacht te geven aan de transitie naar een circulaire en CO2-neutrale economie werken we integraal aan een betere ruimtelijke kwaliteit. De beleidslijn ‘Grip op grootschalige bedrijfsvestigingen’, waar Aangenendt ook aan meewerkt, bepleit zo’n integrale benadering. “Dus niet enkel economische efficiëntie als uitgangspunt, maar ook de relatie tot andere thema’s. Aan de hand van de grootschalige locatietypes voor logistiek en grondstoffen (meestal in havens) en het onderscheid tussen bestaande en nieuwe terreinen hebben we de belangrijkste kernopgaven en kansen in beeld gebracht.”

Steeds meer gemeentes, en ook vastgoedondernemers, zoeken naar dit soort nieuwe kansen. In Dordrecht zagen we hoe de gemeente met de bedrijven samenwerkt aan een integrale benadering en welke kansen er liggen bij zowel de nieuwe als de bestaande bedrijventerreinen. Dit heeft er bij DHL bijvoorbeeld in geresulteerd dat er een waterberging met vertraagde afvoer op het eigen terrein is gerealiseerd. Daarnaast is bij het ontwerp van het gebouw voldaan aan de BREEAM-duurzaamheidsnormen, aldus gastheer Ewout Blauw van DHL.

Gido ten Dolle, programmamanager MooiNL: “Binnen Programma Mooi Nederland werken we op soortgelijke wijze aan ruimtelijke kwaliteit, met ruimtelijk ontwerp als leidende methode. Met betrekking tot grootschalige bedrijfsvestigingen willen we maximale ruimtelijke kwaliteit bereiken zonder de economie uit het oog te verliezen. Binnen ons programma gaat het er om samenhang te vinden tussen het huidige gebruik, het toekomstige gebruik  – het juiste bedrijf op de juiste plek – en de leefbaarheid.”

Handreiking Clusters van Grootschalige Bedrijfsvestigingen

De beleidslijn die de minister voor VRO samen met de Ministers van EZK en IenW en de provincies heeft opgesteld was de concrete  aanleiding voor dit werkbezoek. Onderdeel van de beleidslijn is het opstellen van een handreiking Clusters van Grootschalige Bedrijfsvestigingen die MooiNL met een alliantie van experts heeft ontwikkeld op basis van ontwerpend onderzoek, en die maart 2024 beschikbaar komt. De handreiking geeft gemeenten, provincies, ontwikkelaars en bedrijven een compact en handzaam overzicht van ruimtelijke strategieën voor de ontwikkeling van en transformatie naar clusters van grootschalige bedrijfsvestigingen mét ruimtelijke kwaliteit.

Aangenendt: “We beschrijven zowel concrete fysieke maatregelen die aanvullend op het standaard-ontwerp van ‘dozen’ genomen kunnen worden als het instrumentarium dat benodigd is om deze uit te voeren. De maatregelen zijn gevoed door de analyse van vijf studiegebieden en vervolgens getoetst door deze toe te passen op deze locaties, waaronder het Tilburgse Katsbogten en het Hogeland in de Oostpolder.”

Dordrecht: best & next practice

Het werkbezoek ging naar het meest zuidelijk gelegen deel van de Westelijke Dordtse Oever. De minister kreeg daar niet alleen te zien hoe een nieuw bedrijventerrein (Dordtse Kil 4) wordt uitgebreid, maar ook hoe vroegere terreinen (Dordtse Kil  2 en 3) worden gerevitaliseerd en efficiënter worden ingericht. De vertegenwoordigers van de gemeente Dordrecht lichtten tijdens de rondleiding hun aanpak toe aan de minister. Hierbij kwam ook de energie-infrastructuur en de samenhang met de arbeidsmarkt in Dordrecht en arbeidsmigranten ter sprake.

Minister Hugo de Jonge was te spreken over de Dordtse aanpak. “Hier zijn grootschalige logistieke bedrijven met oog voor de omgeving en duurzaamheid geplaatst, en wordt een oud bedrijventerrein nieuw leven in geblazen. Een goed voorbeeld hoe bedrijventerreinen op een mooie manier worden vormgegeven.”

Vooral bij de oude terreinen zien de gemeente kansen voor verduurzaming, hiervoor is een plan ontwikkeld waarin ruimtelijke kwaliteit via onder meer een beeldkwaliteitsplan wordt geborgd. Alle partijen op het distripark hebben zonnepanelen op het dak of gaan dat nog doen. En niet in de laatste plaats richt de gemeente haar beleid op ‘het juiste bedrijf op de juiste plek’, ook kijkend naar de economie en huisvesting voor werknemers en arbeidsmigranten richting 2050.

Chris van Benschop, wethouder Arbeidsmarkt & Economie: “Het bezoek van de minister was een mooie gelegenheid om te laten zien dat we met het verbeteren van bedrijventerreinen niet alleen bezig zijn met het attractiever maken van de panden en de omgeving. Net zo belangrijk is dat we door het stimuleren van goed werkgeverschap ook een impuls geven aan verscheidenheid in banen en duurzaamheid. Het bezoek van de minister was een mooie blijk van waardering voor al het werk dat we als gemeente samen met ondernemers al hebben verricht.”