Omgevingskwaliteit
Omgevingskwaliteit = Ruimtelijke kwaliteit + Milieukwaliteit. Zo simpel als deze formule oogt, zo lastig zal de praktische uitvoering blijken zodra de Omgevingswet in werking treedt op 1 januari 2024. Met de introductie van het begrip Omgevingskwaliteit voegt de Omgevingswet een nieuwe dimensie toe aan Ruimtelijke kwaliteit.
Omgevingskwaliteit schuilt in het streven naar voortreffelijkheid, waarin het privébelang van de initiatiefnemer gecombineerd wordt met de belangen van de omgeving. Het bereiken en in stand houden van een goede Omgevingskwaliteit is het hoofddoel geworden van de nieuwe Omgevingswet. Iedereen die iets verandert in de fysieke leefomgeving is verplicht de Omgevingskwaliteit niet alleen te behoeden, maar zelfs te verbeteren. De Omgevingswet legt hierbij zelfs voor initiatiefnemers en overheid een zorgplicht op voor een goede Omgevingskwaliteit. Daarnaast stuurt de wet op samenhang: ‘Omgevingskwaliteit duidt op het belang van aspecten als cultureel erfgoed, architectonische kwaliteit van bouwwerken, stedenbouwkundige kwaliteit en kwaliteit van natuur en landschap. Het gaat daarbij zowel om de menselijke beleving van de fysieke leefomgeving als om de intrinsieke waarden die de maatschappij toekent aan de identiteit van gebieden en aan dier- en plantensoorten.’
De Federatie Ruimtelijke kwaliteit stelt in aanloop naar de Omgevingswet: ‘Omgevingskwaliteit is geen sectoraal toefje op een taart – het raakt het (economisch) toekomstperspectief van agrariërs, de ecologische kwaliteit van het landelijk gebied, het ‘mentale eigenaarschap’ van de in- en omwonenden, het erfgoed en tal van andere waarden. Kwaliteit wordt op deze manier de drijfveer van de transitie naar een toekomst waar we allemaal naar verlangen.’
In haar Ruimtelijke Verkenning voor de inrichting van Nederland in 2050 (voorjaar 2023) meent het PBL op haar beurt: ‘Mensen zullen het nooit helemaal eens worden over Omgevingskwaliteit, omdat ze uitgaan van verschillende belangen, waarden, overtuigingen, infomatie en kennis.’
Zoals het PBL in haar 2050-scenario’s verkennend reflecteert op Omgevingskwaliteit zo zal diezelfde Omgevingskwaliteit concreet moeten worden gemonitord vanaf 1 januari 2024. Wordt vervolgd dus.
Omgevingskwaliteit moet bijtertje worden (binnenlandsbestuur.nl)
Vier scenario’s voor de inrichting van Nederland in 2050 — Planbureau voor de Leefomgeving (pbl.nl)
